ABCDE-methodiek

In december 2024 is de ABCDE-kaart voor huisartsen gezamenlijk met de Schola Medica geactualiseerd.

De ABCDE-methodiek is een werkwijze waarbij hulp wordt verleend volgens het principe “treat first what kills first”. Met andere woorden: eerst de primaire (levensbedreigende) en vervolgens de secundaire c.q. tertiaire (niet-direct dan wel niet-levensbedreigende) letsels en stoornissen. Deze handelswijze heeft belangrijke voordelen doordat er – naast een duidelijke houvast – door het volgen van deze methodiek doorgaans alle letsels en stoornissen kunnen worden onderkend en behandeld.

  • A – airway:  beoordeeld wordt of de lucht-/ademweg vrij is; zo nodig moet deze vrijgemaakt worden. CWK-controle
  • B – breathing:  zijn er symptomen van een bedreigde oxygenatie/gaswisseling? Is er een indruk van de zuurstofsaturatie? Is toediening van zuurstof nodig? Moet er beademing worden toegepast, al of niet met gebruik van hulpmiddelen?
  • C – circulation:  zijn er symptomen van een bedreigde circulatie? Wat zijn de eventuele oorzaken? Zijn er bloedingen?
  • D – disabilities: is er een bewustzijnsstoornis en/of andere acute neurologische symptomen? Bij de objectivering van storingen in het bewustzijn wordt gebruik gemaakt van de Glasgow Coma Scale.
  • E – exposure/environment: is de lichaamstemperatuur gestoord en wat is daarvan de oorzaak? Hebben omgevingsfactoren daarop invloed gehad (zoals koud water bij dreigende verdrinking)?  Denk ook aan koolmonoxide / de omgeving van de patiënt.

De ABCDE-systematiek wordt toegepast in de ATLS (Advanced Trauma Life Support). Er is geen evidence dat de ATLS-training effect zou hebben op de overlevingskansen van slachtoffers, maar er is wel enige evidence dat ATLS-training de kennis verbetert van wat men moet doen in spoedsituaties. Zie ook Three decades (1978–2008) of Advanced Trauma Life Support (ATLS™) practice revised and evidence revisited, door Kjetil Søreide.

Actualisatie december 2024

Aanleiding

Aanleiding voor de actualisatie was de herziening van de NHG-Behandelrichtlijn Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties.Door de actualisatie van de ABCDE-kaart sluiten de ABCDE-kaart en de NHG-Behandelrichtlijn weer op elkaar aan.

Schola Media en het NHG hebben een werkgroep samengesteld om het ABCDE-schema te herzien. Met vertegenwoordigers vanuit beide partijen:

  • J. Fongers (Schola Medica), vakgroeplid Spoedzorg, kaderhuisarts Spoedzorg;
  • R. van Uum (Schola Medica), vakgroep lid Spoedzorg en huisarts;
  • M. Nijs (NHG), huisarts en senior wetenschappelijk medewerker Cluster Richtlijnontwikkeling;
  • S. Lagerweij (NHG), huisarts, beleidsadviseur.

Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van versie 2021

  • Tabel 1 met indicaties en streefsaturatie voor zuurstoftoediening is aangepast.
  • Bij interventie in C. t.a.v. vloeistoftherapie zijn de doseringen toegevoegd voor zowel volwassenen, als kinderen. Daarbij zijn contra-indicaties voor vloeistoftherapie herschreven.
  • Bij de medicamenteuze interventies in de C zijn nu beschreven welk medicament geadviseerd is bij welke indicatie. Eerder stonden hier enkel welke medicamenteuze opties er zijn. Hierbij is adrenaline voor anafylaxie toegevoegd.
  • Bij hypoglykemie in de D is de afkapwaarde aangepast naar <3,9 mmol/l conform de herziene NHG-standaard Diabetes mellitus type 2.
  • De QR-code voor het nieuwe NHG-overzicht geneesmiddelen in spoedeisende situaties is toegevoegd.

Deze herziene ABCDE-kaart zal uitgereikt worden aan alle cursisten die de STARtclass of andere scholingen rondom de ABCDE-methodiek volgen bij de Schola Medica. Tevens is een online versie van de kaart beschikbaar.