Betrouwbare informatie
In recent onderzoek van Rutgers wordt bevestigd dat jonge patiënten steeds vaker kiezen voor anticonceptiemethodes die rekening houden met vruchtbare dagen. In de media wordt dit ook wel ‘natuurlijke methodes’ genoemd. Het niet willen gebruiken van hormonen is de vaakst genoemde reden hiervoor. Vrouwen noemen angst voor bijwerkingen van hormonen en positieve verhalen op sociale media als 2 belangrijke factoren die een rol spelen bij de voorkeur voor methodes die rekening houden met vruchtbare dagen.
Nadeel van niet-hormonale methodes is dat ze veel minder betrouwbaar zijn dan hormonale methodes. Alleen de koperspiraal is een betrouwbare niet-hormonale methode.
Ondersteuning tijdens het consult
Het is belangrijk dat patiënten op basis van betrouwbare informatie kiezen voor een anticonceptiemethode die bij hen past. De huisarts kan hier een rol in spelen. We hebben op een rij gezet hoe de NHG-Standaard Anticonceptie, informatie op Thuisarts.nl en de bijbehorende keuzekaarten ondersteunend kunnen zijn in het gesprek met de patiënt met vragen over anticonceptie. Zie de links onderaan dit bericht.
Counseling
De NHG-Standaard Anticonceptie gaat uit van counseling bij de keuze voor een anticonceptiemethode:
- Bespreek bij een anticonceptiewens de methode van voorkeur en de reden daarvoor. Ga daarbij in op vragen van de patiënt en sluit aan op de situatie en opvattingen van de patiënt. Bespreek ook andere mogelijk relevante methodes.
- Maak de uiteindelijke keuze samen met de patiënt op basis van kenmerken van de methode. Zoals betrouwbaarheid, toepassing, invloed op het menstruatiepatroon, (ernstige) bijwerkingen en contra-indicaties.
- Tabel 1 in de Standaard biedt een overzicht van contra-indicaties. Tabel 3 biedt een overzicht van kenmerken van alle hormonale en niet-hormonale methodes, inclusief bijwerkingen.
- De patiënt kan ter voorbereiding, of in aanvulling op het consult informatie en keuzekaarten op Thuisarts.nl raadplegen.
Voorlichting bijwerkingen hormonale methodes
- Bespreek met patiënten die hier vragen over hebben dat depressieve klachten, verminderd seksueel verlangen en gewichtstoename kunnen voorkomen als bijwerking, maar dat niet te voorspellen is bij wie en in welke mate. Er is tot op heden geen bewijs dat deze verschijnselen (volledig) toe te schrijven zijn aan de anticonceptie. Alleen voor de prikpil geldt specifiek bewijs voor gewichtstoename van enkele kilo’s.
- In het algemeen geldt dat de bijwerkingen vaak na de eerste drie maanden van gebruik verdwijnen.
- Na het stoppen met hormonale anticonceptie herstelt de cyclus en dus de vruchtbaarheid meteen. Uitzondering is de prikpil, waarbij het 6 tot 12 maanden kan duren.
Voorlichting methodes die rekening houden met vruchtbare dagen
Bespreek als de voorkeur van de patiënt uitgaat naar niet-hormonale methodes die rekening houden met vruchtbare dagen, onder andere de lagere betrouwbaarheid, de noodzaak van een regelmatige cyclus, dat beide partners zich in de methode moeten verdiepen, en dat verschillende methoden gecombineerd kunnen worden, of met een condoom.
Evaluatieconsult
- Bied laagdrempelig een evaluatiemoment aan. Gangbaar is om dit 3 maanden na de start te doen, maar dit kan uiteraard op elk moment bij vragen, bijwerkingen of andere klachten.
- Besteed tijdens het evaluatieconsult aandacht aan bijwerkingen, specifiek die van invloed zijn op de stemming, seksueel verlangen en lichaamsgewicht.
- Bij blijvende bijwerkingen: onderzoek samen met de patiënt of de klachten door het anticonceptiemiddel kunnen komen. Eventueel kan de patiënt kiezen voor een andere anticonceptiemethode.
