Belangrijkste aandachtspunten
- Wees alert op eventuele symptomen van mpox, met name bij reizigers vanuit Afrika.
- Laat patiënten met vermoeden van mpox niet in de wachtkamer plaatsnemen en draag tijdens lichamelijk en aanvullend onderzoek handschoenen, beschermend schort, minimaal chirurgisch mondneusmasker IIR en bij kans op spatten een beschermende bril.
- Laat de patiënt bij voorkeur niet beoordelen door een zwangere zorgverlener.
- Verricht PCR bij vermoeden van mpox (zie hieronder de indicaties). Meld een bevestigd geval aan de GGD.
- Overleg bij twijfel over de diagnostiek en/of het te voeren beleid met een dermatoloog, internist-infectioloog of arts infectieziektenbestrijding van de GGD.
Uitbraak 2024
Op het Afrikaanse continent is sprake van uitbraken van verschillende mpox-varianten (variant 1a en 1b). Variant 1b is een nieuwe variant en heeft zich vanuit de Democratische Republiek Congo verspreid naar andere Afrikaanse landen. De precieze transmissieroute(s) van deze variant zijn nog onbekend, maar nauw lichamelijk contact lijkt een grote rol te spelen. Variant Ib lijkt besmettelijker en ziekmakender dan de andere varianten. Er zijn tot op heden (eind augustus 2024) geen meldingen van besmettingen met de nieuwe mpox-variant in Nederland.
Uitbraak 2022
De uitbraak van 2022 in Europa en Amerika betrof mpox-variant 2b en kwam vooral voor bij mannen die seks hebben met mannen (MSM). Deze variant komt nog af en toe voor in Nederland.
Klinisch beeld
Het belangrijkste symptoom is de huiduitslag die eruit kan zien als rode vlekken, bultjes of blaasjes. Deze laesies kunnen pijnlijk zijn en in de beginfase op waterpokken lijken. De laesies kunnen op het gehele lichaam voorkomen, inclusief handen, voeten en slijmvliezen (mond, rectum). Na het indrogen van de laesies blijven korsten over die na 2-3 weken van de huid vallen. De laesies kunnen littekens achterlaten op de huid.
Een deel van de patiënten met een mpox-infectie heeft systemische symptomen, zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en lymfadenopathie. Deze klachten kunnen voorafgaan aan de huidafwijkingen, maar ook pas nadien optreden.
Besmettelijkheid
Iedereen kan het mpox-virus krijgen. Bij de uitbraak van 2022 werden de meeste besmettingen gevonden bij MSM. De nieuwe mpox-variant (1b) lijkt met name overgebracht te worden door nauw contact. (Hetero)seksuele overdracht en sekswerkers lijken daarbij een belangrijke rol te spelen, maar ook andere transmissieroutes zijn mogelijk. Dit is nog onbekend. Er worden infecties gezien bij zowel mannen, vrouwen als kinderen.
Een patiënt kan al besmettelijk zijn voordat er verschijnselen te zien zijn. Sommige patiënten hebben maar 1 laesie. Nadat de laatste korstjes van de huidlaesies zijn afgevallen en er re-epithelialisatie heeft plaatsgevonden, zijn patiënten niet meer besmettelijk.
Diagnostiek
Aanvullend onderzoek middels PCR naar mpox is geïndiceerd bij:
- MSM of transgender personen met huiduitslag (wondjes of blaasjes of pukkels) of slijmvlieslaesies (zoals ulcera of proctitis).
OF
- alle personen (onafhankelijk van seksuele voorkeur of gender) met een passend klinisch beeld van MPOX
- EN een relevante reisgeschiedenis naar een land met bekende transmissie van mpox clade 1b*
- EN nauw contact met de inwoners van die landen (gezondheidszorgwerkers, huishoudcontacten of vergelijkbaar nauw contact en/of meerdere seksuele contacten)*
*Voor de lijst met landen, zie Actuele informatie mpox | RIVM
Praktische uitvoering aanvullend onderzoek
- Neem meerdere monsters voor PCR:
- bij voorkeur 1-2 monsters met schraapsel en/of blaasjesvocht van de huid- en/of slijmvlieslaesies
- keeluitstrijk
- op indicatie: rectumuitstrijk
- Verstuur de wattenstokken in virustransportmedium, Universeel Transport Medium (UTM), als droge wattenstok of e-swab naar het laboratorium.
Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) en infectiepreventieve maatregelen voor zorgverlener en patiënt
Indien er na telefonische triage een vermoeden van mpox bestaat, neem dan de volgende maatregelen:
- Laat de patiënt de huidlaesies waar mogelijk zoveel mogelijk afdekken.
- Bij huidlaesies in combinatie met hoesten: laat de patiënt ook een chirurgisch mondneusmasker dragen.
- Laat de patiënt in een aparte wachtruimte plaatsnemen (niet in wachtkamer) of roep de patiënt direct binnen. Draag als zorgverlener PBM voor druppel- en contactisolatie tijdens lichamelijk onderzoek en het afnemen van monsters voor PCR.
- Dit bestaat uit handschoenen, beschermend schort, minimaal chirurgisch mondneusmasker IIR en bij kans op spatten een beschermende bril.
- Laat de patiënt bij voorkeur niet beoordelen door een zwangere zorgverlener.
Meer informatie
Zie voor meer informatie over mpox het NHG-dossier mpox. Dit dossier wordt in de loop van de komende week bijgewerkt en opnieuw aangepast zodra er nieuwe informatie beschikbaar komt over de nieuwe mpox-variant. Het kan voorkomen dat actualisatie enige tijd duurt.
