Een deel van de pneumonieën blijkt veroorzaakt te worden door Mycoplasma pneumoniae, een atypische verwekker. Dit onderstreept het belang om na 2 dagen het effect van de behandeling te evalueren.Bij vermoeden van een pneumonie is het antibioticum amoxicilline nog steeds eerste keus. Switch bij onvoldoende effect naar het tweede keus antibioticum, conform de NHG-Standaard Acuut hoesten.
Epidemiologie
Het Nivel meldt een toename van pneumonieën in de eerste lijn. Het betreft opvallend veel kinderen en jongeren met een pneumonie, met name 5- tot en met 14-jarigen.
Relatief gezien komen pneumonieën het meest voor bij oudere volwassenen, net als in voorgaande jaren.
Atypische verwekker
Op dit moment worden vooral de virale verwekkers SARS-CoV-2, RS, influenza en rhinovirus gedetecteerd bij acute luchtweginfecties in de huisartsenpraktijk. Ziekenhuizen melden een toename van pneumonieën veroorzaakt door Mycoplasma pneumoniae. Een toename van deze (atypische) verwekker wordt ook teruggevonden in de keel- en neusmonsters in de Virologische weekstaten, zie: RecenteVirUitslagen27w | RIVM. De toename van het aantal pneumonieën bij kinderen wordt ook in andere landen (binnen en buiten Europa) gezien en wordt veroorzaakt door dezelfde (bovengenoemde) pathogenen.
Keuze antibioticum
Het medicamenteuze beleid voor huisartsen bij vermoeden van pneumonie is beschreven in de NHG-standaard Acuut hoesten | NHG-Richtlijnen.
Bij vermoeden van een pneumonie is het antibioticum amoxicilline nog steeds eerste keus. De reden hiervan is dat een pneumonie regelmatig wordt veroorzaakt door een pneumokok (S Pneumoniae). Een klein percentage van de pneumokokken is resistent tegen doxycycline.
Echter, gezien de huidige verheffing met de atypische verwekker Mycoplasma pneumoniae, is het extra van belang om na 2 dagen het effect van uw behandelbeleid te evalueren.
Wissel bij onvoldoende effect laagdrempelig naar (tweede keus) antibioticum doxycycline (of naar een macrolide zoals azithromycine).
Bronnen:
- Actuele situatie luchtweginfecties | RIVM
- Acuut hoesten | NHG-Richtlijnen
- Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn – databron ziekten en zorg in de eerste lijn | Nivel
- Nivel Peilstations – voor aanvullende gegevens over ziekten | Nivel
- Infectieradar
- Mycoplasma pneumoniae-infectie | LCI richtlijnen (rivm.nl)
- WHO statement on reported clusters of respiratory illness in children in northern China
- Uitgelicht week 48: aantal longontstekingen bij kinderen daalt | Nivel
