Doelgroep

De doelgroep voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker omvat alle personen van 30-60 jaar, ingeschreven en woonachtig in Nederland, met een baarmoederhals.

De screeningsorganisatie verstuurt automatisch uitnodigingen voor het bevolkingsonderzoek, gebaseerd op de gendergegevens (vrouwen) uit de basisregistratie personen (BRP). Een persoon kan daardoor ten onrechte een uitnodiging krijgen (bijvoorbeeld vrouwen bij wie de baarmoedermond chirurgisch verwijderd is) of ten onrechte niet uitgenodigd worden (bijvoorbeeld bij vrouw naar man transitie).

Transgender mensen en mensen met de registratie O/X met een baarmoeder (van 30-60 jaar) kunnen zichzelf eenmalig aanmelden bij de screeningsorganisatie. Na aanmelding volgen uitnodigingen volgens het reguliere schema. Huisartsen kunnen een rol spelen bij het informeren van degenen die hiervoor in aanmerking komen.

In deze handleiding wordt in sommige delen voor de leesbaarheid gesproken over vrouw/zij/haar.

Vrouwen van 30-60 jaar die nieuw in de BRP worden ingeschreven, zoals immigranten, terugverhuizers of asielzoekers die een verblijfstatus kregen, ontvangen direct na hun inschrijving een uitnodigings- brief. Dit is onafhankelijk van leeftijd en kan ook “tussen 2 rondes in” vallen. De volgende uitnodigingen zijn wel weer volgens het reguliere schema.

In het kort

  • Geïndiceerden ontvangen 5x een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker: op 30-, 35-, 40-, 50- en 60-jarige leeftijd.
  • 45- en 55-jarigen krijgen een extra uitnodiging wanneer ze in de vorige ronde niet meegedaan hebben of wanneer ze een HPV-positieve testuitslag hadden in de voorgaande ronde.
  • 65-jarigen krijgen een extra uitnodiging wanneer ze een HPV-positieve testuitslag hadden in de voorgaande ronde, en niet zijn verwezen naar de gynaecoloog.
Figuur 1: een schematische weergave van het oproepschema
  • HrHPV-screening kan gebeuren via een uitstrijkje bij de huisarts/doktersassistent, of met de zelfafnameset (ZAS). Beide methoden zijn even geschikt.
  • Als de hrHPV-uitslag negatief is, volgt automatisch na 5 of 10 jaar een nieuwe uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek.
  • Als de uitslag positief is, wordt er ook op cytologie beoordeeld. Dit is direct mogelijk op het materiaal van het uitstrijkje van de huisarts. Dat geldt niet voor het materiaal van de ZAS: er moet alsnog een uitstrijkje gemaakt worden bij de huisarts.
  • De combinatie van de uitslag van de positieve hrHPV-test (een duidelijk verhoogd risico in geval van HPV16/18 of matig verhoogd risico in geval van HPVother) en de uitslag van de cytologie (PAP-score) leidt tot een advies: verwijzen naar de gynaecoloog of een controle-uitstrijkje na 12 maanden.
  • Het bevolkingsonderzoek wordt gefinancierd door de overheid. Voor deelnemers zijn er geen kosten verbonden aan de ZAS, het uitstrijkje bij de huisarts en het controle-uitstrijkje bij de huisarts. Wanneer een verwijzing naar de gynaecoloog nodig is, valt dit onder verzekerde zorg en gaat dat ten koste van het eigen risico.

Uitnodiging en herinnering

Vanwege het preventieve karakter van het bevolkingsonderzoek is het belangrijk dat degenen die worden uitgenodigd een goed geïnformeerde en vrijwillige keuze kunnen maken of ze al dan niet aan het onder- zoek willen meedoen.

Er worden immers veel gezonde mensen onderzocht om een ernstige en dodelijke ziekte bij een enkele persoon op te sporen. Om een weloverwogen keuze te kunnen maken, wordt toegankelijke en begrijpelijke informatie aangeboden. De doelgroep ontvangt een uitnodigingsbrief en een folder met informatie over het bevolkingsonderzoek. De uitnodigingsbrief is vereenvoudigd en via een

Er zijn links opgenomen naar tekstuele en visuele informatie (infographic en video’s) in het Nederlands, Engels, Turks, Arabisch, Berbers, Oekraïens en Russisch.

Ook op Thuisarts.nl is informatie te vinden.

Genodigden kunnen met vragen terecht bij de huisarts en doktersassistent, die daarmee ook een belangrijke rol in de voorlichting spelen.

Wanneer mensen besluiten mee te doen aan het bevolkingsonderzoek zijn er 2 opties:

  • Ze kunnen een afspraak voor een uitstrijkje maken bij de huisartsenpraktijk. Dit kan de eigen huisartsenpraktijk zijn, maar wanneer ze dat bezwaarlijk vinden, mag het ook een andere huisartsenpraktijk zijn. Belangrijk is dat deze afspraak buiten de menstruatie om gepland wordt, en dat de stickers van de uitnodigingsbrief meegenomen worden naar de afspraak. De uitnodigingsbrief kan tot 5 jaar na de uitnodiging gebruikt worden. Als de brief zoekgeraakt is, kan bij de screeningsorganisatie een nieuwe worden aangevraagd.
  • Ze kunnen gebruik maken van de ZAS. Zie hoofdstuk 3 voor verdere toelichting.